เรียนรู้การเอาตัวรอดจากแผ่นดินไหว ในหนังเรื่อง San Andreas (2015)

San Andreas เป็นภาพยนตร์ภัยพิบัติที่กำกับโดย Brad Peyton และนำแสดงโดย Dwayne "The Rock" Johnson ซึ่งเล่าเรื่องราวของนักบินกู้ภัยที่ต้องออกตามหาครอบครัวท่ามกลางแผ่นดินไหวรุนแรงที่เกิดจากรอยเลื่อนซานแอนเดรียสพังทลาย ภาพยนตร์เรื่องนี้นำเสนอฉากแอ็กชันสุดระทึกและเทคนิคพิเศษที่ตระการตา แต่ในขณะเดียวกันก็นำไปสู่คำถามเกี่ยวกับความสมจริงของสถานการณ์ที่เกิดขึ้น

ความสมจริงของเหตุการณ์แผ่นดินไหวในภาพยนตร์

แม้ว่า San Andreas จะเป็นภาพยนตร์ที่สร้างขึ้นเพื่อความบันเทิง แต่มีหลายจุดที่ถูกขยายเกินจริงและไม่สอดคล้องกับหลักวิทยาศาสตร์ ได้แก่

1. ขนาดและความรุนแรงของแผ่นดินไหว

• ในภาพยนตร์ มีการกล่าวถึงแผ่นดินไหวที่มีขนาดมากกว่า 9.0 ตามมาตราริกเตอร์ ซึ่งถือว่าใหญ่มากและแทบจะเป็นไปไม่ได้สำหรับรอยเลื่อนซานแอนเดรียสจริง ๆ เพราะรอยเลื่อนนี้โดยธรรมชาติสามารถสร้างแผ่นดินไหวได้สูงสุดราว 8.0 เท่านั้น
• แผ่นดินไหวขนาด 9.0 มักเกิดขึ้นในเขตมุดตัวของเปลือกโลก เช่น ญี่ปุ่นหรืออินโดนีเซีย ไม่ใช่ที่แคลิฟอร์เนีย

2. คลื่นสึนามิขนาดมหึมา

• ในภาพยนตร์ มีฉากที่เกิดสึนามิพัดถล่มซานฟรานซิสโก ซึ่งเป็นเรื่องที่ไม่น่าจะเกิดขึ้นได้จากแผ่นดินไหวของรอยเลื่อนซานแอนเดรียส เนื่องจากเป็นรอยเลื่อนแบบเลื่อนตามแนวนอน (strike-slip fault) ซึ่งโดยปกติแล้วจะไม่ทำให้เกิดคลื่นสึนามิขนาดใหญ่ ต่างจากรอยเลื่อนแบบมุดตัวที่พบบริเวณมหาสมุทรแปซิฟิก

ข้อคิดเกี่ยวกับการเอาตัวรอดจากแผ่นดินไหว

แม้ว่าภาพยนตร์จะเน้นฉากแอ็กชันมากกว่าความสมจริง แต่ก็ยังมีบางฉากที่ให้แนวคิดเกี่ยวกับการเอาตัวรอดที่เป็นประโยชน์

1. หาที่กำบังอย่างปลอดภัย

• ฉากหนึ่งที่ลูกสาวของตัวเอกใช้โต๊ะเป็นที่กำบังสะท้อนถึงแนวคิด “Drop, Cover, and Hold On” ซึ่งเป็นแนวทางการเอาตัวรอดที่ถูกต้องเมื่อติดอยู่ภายในอาคารขณะเกิดแผ่นดินไหว

2. อย่าใช้ลิฟต์ ให้ใช้บันไดแทน

• ในภาพยนตร์มีฉากที่ตัวละครต้องออกจากอาคารที่ได้รับความเสียหาย ซึ่งในชีวิตจริง การใช้ลิฟต์ขณะเกิดแผ่นดินไหวเป็นสิ่งที่อันตรายมาก เพราะลิฟต์อาจติดขัดหรือร่วงลงมาได้

3. เตรียมอุปกรณ์ฉุกเฉิน

• แม้ว่าในภาพยนตร์ ตัวละครส่วนใหญ่ต้องเอาตัวรอดจากสถานการณ์เฉพาะหน้า แต่ในชีวิตจริง เราควรมี "ชุดเตรียมพร้อมรับภัยพิบัติ" (Emergency Kit) ซึ่งประกอบด้วยน้ำดื่ม อาหารกระป๋อง วิทยุสื่อสาร ถุงยังชีพ และไฟฉาย เพื่อให้สามารถดำรงชีวิตได้ในช่วงเวลาวิกฤต

4. รู้จักแผนฉุกเฉินและจุดรวมพล

• ใน San Andreas ตัวละครหลักมีเป้าหมายชัดเจนว่าจะไปพบครอบครัวที่ไหน ซึ่งในชีวิตจริง การกำหนดจุดนัดพบกับครอบครัวในกรณีฉุกเฉินก็เป็นเรื่องสำคัญ

ข้อดีของภาพยนตร์

• San Andreas เป็นภาพยนตร์ที่ให้ความบันเทิงเต็มอิ่ม ด้วยฉากแอ็กชันที่อลังการและการแสดงของ Dwayne Johnson ที่ช่วยให้คนดูมีอารมณ์ร่วม
• เทคนิคพิเศษและ CGI ทำให้แผ่นดินไหวดูสมจริงและน่าตื่นเต้น
• มีการสอดแทรกแนวคิดการเอาตัวรอดที่สามารถนำไปปรับใช้ได้จริง

ข้อเสียและความไม่สมจริง

• แรงสั่นสะเทือนของแผ่นดินไหวและผลกระทบถูกขยายเกินจริง
• การเกิดสึนามิในซานฟรานซิสโกเป็นสิ่งที่แทบจะเป็นไปไม่ได้
• ตัวละครหลักรอดจากสถานการณ์รุนแรงเกินกว่าความเป็นจริง

สรุป

San Andreas เป็นภาพยนตร์ภัยพิบัติที่ให้ความบันเทิงและระทึกใจได้ดี แม้ว่าจะมีความไม่สมจริงหลายจุด แต่ก็ยังช่วยสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับแผ่นดินไหวได้ในระดับหนึ่ง สำหรับผู้ที่ต้องการความตื่นเต้นจากภาพยนตร์แอ็กชัน San Andreas คือทางเลือกที่น่าสนใจ แต่หากมองหาเนื้อหาทางวิทยาศาสตร์ที่แม่นยำ อาจต้องพิจารณาภาพยนตร์สารคดีหรือแหล่งข้อมูลที่เป็นทางการเพิ่มเติม

ดูตัวอย่างหนัง San Andreas